In vertrouwen
In vertrouwen
Onze vriend kreeg de diagnose ALS ongeveer ¾ jaar geleden.
We kenden elkaar oorspronkelijk via een wederzijdse vriend en van zijn feestjes. Daarna hadden we met onze partners vakantie met een groep. Gezellig en leuk. Ik leerde hem meer kennen toen hij bij ons thuis af en toe een klusje deed. Naast zijn werk in een verantwoordelijke baan bij de overheid hield hij van klussen bij vrienden.
Zo kwamen we voor het eerst met zijn tweeën echt ‘aan de klets’. Soms ook zo lang dat er nog nauwelijks tijd was om de klus te bespreken of aan de gang te gaan.
Hij was een slimme en ontwikkelde man die een heel brede interesse had. Langzaam werd het contact ook persoonlijker. Heel bedachtzaam vertelde hij dan wat over zijn privéleven. Altijd meer observerend en met respect voor een ieder.
Kenmerkend was zijn rust en nuchterheid. Geen dikdoenerij, altijd vriendelijk. Hij hield van de aardse dingen in het leven, reizen en lekker eten.
Nog niet zo lang geleden, vrij kort voordat de ALS zich openbaarde, merkte ik pas hoe scherp en raak zijn observeringen waren. Maar ook hoe vol compassie, nooit omdat hij gehoord moest worden, nooit een woord te veel. Bedachtzaam, zelfverzekerd en bescheiden.
In de laatste maanden heb ik hem regelmatig gemasseerd. Het was voor mij even aftasten: ik had hem niet eerder gemasseerd en had ook geen ervaring met ALS. De ziekte kan je met massage niet beïnvloeden. De algemene conditie wel. Voorkomen van doorligplekken en voorkomen van stijfheid in het hele lichaam. Aanraking met aandacht is fijn als je kan ontvangen.
De eerste keer was het uitproberen en de massage op het bed was verre van ideaal. Daarna gebruikten we de massagetafel en ontwikkelden samen soms lachend een handigheid om van het bed op de massagetafel en daarna weer in de rolstoel te komen.
Hij gaf mij het vertrouwen om te doen wat mij goed leek. Ook als dat zeer deed. Zo deed ik een buikmassage ter afronding van de massage om de stoelgang te stimuleren. Het werkte en we hebben hartelijk gelachen omdat hij ongeveer direct naar de WC kon……magic hands!
Die hebben we erin gehouden. Net zoals de onverwachte humor die hij had. Met alle verdriet over de ziekte en het komende afscheid was er altijd ruimte voor humor.
We waren steeds met zijn tweeën. Ik had de sleutel van het huis en na de massage hadden we altijd een late lunch samen. Alleen de laatste twee keer was zijn vrouw er ook. Het was haar opgevallen dat we geen muziek bij de massage hadden. Wij keken elkaar aan en zeiden: ‘Inderdaad nooit aan gedacht. Maar ook geen behoefte aan. We voelen ons comfortabel als we met elkaar praten en ook als er stilte is.’
Die stilte was er regelmatig, geen gebabbel. Prima. En regelmatig als we aan het praten waren viel er ook een stilte. Dan kwam er vaak een antwoord wanneer ik het niet meer verwachtte. Weloverwogen, raak, geen woord te veel.
Hij wilde zelf bepalen hoe lang hij wilde leven én lijden met deze progressieve ziekte. Het aanstaande afscheid betekende ook minder en korter bezoek van vrienden. Ik rekende mijzelf niet tot de intimi die je de laatste dagen nog wil zien. Toch wilde hij nog graag dat ik zou komen voor de massage twee dagen voor zijn overlijden. Wat een eer!
Het was fijn en moeilijk tegelijkertijd. Anderhalf uur massage, beetje gesprek, veel stilte. Aanraking met aandacht. Het voelde goed. Het afscheid was verdrietig en het enige wat gezegd is: “We hoeven niet veel te zeggen. Niet nodig. Het is goed zo.” En hebben elkaar met tranen in de ogen omhelsd.
Vertrouwen in de aanraking, een paar woorden, de stilte en elkaar.